BLOGGER KİTAP KULÜBÜ (BKK)-EYLÜL 1.AY ŞATO-FRANZ KAFKA

 She is the man ‘in kurduğu, açılışını Kaplan Diary’nin yaptığı Blogger Kitap Kulubü’nde ilk ay Franz Kafka’nın Şato’sunu okuduk.  Dün akşam itibariyle kitabı bitirebildim. Daha önce hiç kitap kulübü deneyimim olmamıştı ama hep istediğim bir şeydi. İyi de oldu. Bir yerde bu konuda yazmaya dair sorumluluk hissetmem kitabı biterebilmemde etkili oldu, yoksa bu kitap çok sürünürdü elimde. Anlayacağınız kitap çok sarıp sarmalayamadı beni, itiraf etmeliyim ki biraz sıkıldım.

Yapı Kredi Yayınları’ndan İlknur Özdemir çevirisiyle okuduğum kitap  K. nin başından geçenleri anlatıyor. Kitabın başında esrarengiz bir Şato’ya ulaşmaya çalışan K. Şato’ya ulaşmak için rastladığı köylülere sorular sorarak yardım ister. Ancak karşılaştığı kişiler, Şato’ya korkuyla karışık saygı duyan tuhaf kişilerdir. Ve aslında kimse de ne Şato hakkında, ne de orada çalışan memurlar hakkında doğru dürüst bilgiye sahiptir.  Bir ulakla gelen haberle, kadastro işi olmayan köye kadastrocu olarak atandığını ve kendine iki asistan verildiğini öğrenen K.,bundan sonra Şato’ya ulaşmak yerine Şato’daki bir yetkiliye ulaşmak için çabalar da çabalar. Bu arada nişanlanır, bir okula hademe olarak atanır, nişanlısından ayrılır, bütün bu hengamede yetkililere, yetkililerin yardımcılarına, yetkililerin yardımcılarının yardımcılarına ulaşmaya çalışır. Bu arada pek çok insanla diyalog kurar. Kitap diyaloglarla, iç konuşmalarıyla geçer. Ama Kafka’nın ölümü nedeniyle kitap bitmez, yarım kalır. Benim kitabımın son sayfası pat diye üç nokta ile kesilmişti, bu da ilginç geldi. Hüzün verdi bana. 

Daha önce hiç Kafka okumamıştım bu nedenle Şato’yu okuduğum için memnunum aslında. Kafka tarzı hakkında bir fikre sahibim artık. Kitapta açık açık yazmasa da sanırım Kafka devlet sistemini ya da bürokrasiyi eleştirmiş. İnsanların kendi yararları için kurulan sistemlerin kölesi olmalarına, ondan korkmalarına, büro gibi yerlere gereksiz önem vermelerine değinmiş. İnsanların kraldan çok kralcı olmaları, kimse bir şey söylemeden oto sansürle otoritenin istediğini yapmayanı ya da eksik yapanları dışlaması da kitabın konuları arasında. 

Hızlı dijital çağda yaşadığımız için olmalı kitap biraz yavaş geldi bana. Düşününce o günün sıkıntılarının hala devam ettiğini fark ettim. Ben ilk bakanlıkta işe başlamıştım. Vatandaşın müracaat evrakının en alt kattan, bizim kat olan beşinci kata çıkması üç dört ayı buluyordu. Genel evrak, özel evrak, özelin evrağının evrağı gibi birimler vardı. Bir de evrak ulaşınca evrağın havalesinin, havalesi yapılırdı. İmza silsilesi vardı yine öyle. Yine bugünün Türkiyesi’ni düşününce, kral çıplak diyemediğimiz için bu kadar insan bir sürü mantıksızlığa katlandığımızı düşündürdü Kafka. Kitapta en çok Olga ve ailesine yapılanlara kızdım. .İnsanların oto sansürle, kimse bir şey demeden aileyi dışlamaları bugün de yaşadığımız aşağılık bir durumdu. Eşsiz yorumlarım bu şekilde. Şimdi gidip diğer kulüp üyeleri neler yazmış bakayım…

“……Örneğin ben bir bekleme odasına, en azından şimdilik, asla giremem. Barnabas’ın orada kiminle konuştuğunu bilmiyorum, belki o yazman en düşük kademedeki bir uşaktır, ama öyle olsa bile o Barnabas’ı  bir üstteki uşağa götürebilir, ona götüremezse en azından adını verebilir, kendisi onun adını da veremezse , adını verebilecek birine yönlendirebilir. Sözümona Klamm denilen kişinin gerçek Klamm’la en ufak bir ortak noktası olmayabilir, benzerlik sadece heyecandan gözleri görmez olan Barnabas için mevcut olabilir, hatta belki memur bile değildir, ama o kürsüde yerine getirdiği bir görevi vardır, o kocaman  kitapta bir şey okuyordur,  yazmana bir şey fısıldıyordur, herhangi bir şey düşünüyordur, uzun zaman sonra gözü Barnabas’a ilişir, bütün bunlar doğru olmasa bile , o memurun hareketlerinin de bir önemi olmasa bile, birisi onu oraya yerleştirmiştir ve bunu belli bir maksatla yapmıştır. Bütün bunlarla demek istiyorum ki, ortada bir şey var, Barnabas’a herhangi bir şey sunuluyor, en azından herhangi bir şey ve eline verilenlerle kuşkuya ve korkuya kapılmaktan , umutsuzluğa düşmekten başka bir şey yapmıyorsa bunun tek suçlusu Barnabas’ın kendisidir.        …..”