BİR GARİP VAKA:MATMAZEL P.-BRIAN O'DOHERTY

BİR GARİP VAKA:MATMAZEL P.-BRIAN O'DOHERTY

Okumadığım kitaplar bitene kadar yeni kitap almama serüvenim devam ediyor.Uzun zaman önce aldıklarımdan biri de Bir Garip Vaka-Matmazel P. idi. İndirimde diye aldığım bu kitap beni mesmerizm kavramı ile tanıştırdı.

1700'lü yıllarda Anton Mesmer adında bir hekim yaşarmış. Bu doktor, tüm evrende bir armoni olduğuna; hastalıkların bu armoninin bozulması ile ortaya çıktığına inanırmış. Mesmer'e göre tüm evren birbiriyle bağlantılıymış; tüm canlılar titreşim yayar ve birbirini etkilermiş.Bu güce hayvan manyetizması adını vermiş.  İnsan vücudundaki manyetik sıvıyı doğru yönlendirerek hastalıkları tedavi edebileceğine inanırmış. Müzik eşliğinde hastalara masaj yaparak onları tedavi etmeye çalışırmış. Üzerinde gezegen resimlerinin bulunduğu bir sihirbaz elbisesi giyer ve hastalara sopa gibi bir çubukla da dokunurmuş.

İngilizce'deki mesmerizing-hipnotize etmek,büyülemek sözcüğü bu doktorun adından gelse gerek. Ayın gelgitlere neden olmasını veya benim her dolunayda adet görmemi göz önüne alarak Mesmer'in tezinde doğruluk payı olduğunu düşünüyorum. 

Biraz sıkıcı ilerleyen kitabımız,  Anton Mesmer 'in   Marie Therese Paradies'ı tedavi etme  sürecini ve sonrasında yaşananları konu alıyor. Üç buçuk yaşında, birden bire görme yeteneğini yitiren Matmazel P.' yi iyileştirmek için pek çok doktor, bazen işkenceye kadar varan(göze sülük yapıştırmak gibi) çeşitli  yöntemler uygularlar ancak sonuç alamazlar.  Anton Mesmer' e gelen hasta için hekimin şartı, kendi evinde kalması ve anne babası ile az görüşmesidir. Mesmer'in yöntemleri işe yarar ve kız belli belirsiz görmeye başlar. Mesmer görme duyusunun da psikolojik olduğunu ve anne ve babsından uzak kalmanın kızın gözlerini iyileştirdiğini düşünmektedir. Matmazel P. görememesine rağmen içgüdüsel olarak iyi piyano çalmakta ve zaman zaman İmparatoriçe'ye çalarak sarayda çalışan babasının göğsünü kabartmaktadır. Ancak görmeye başladıkça, piyano çalma eylemi bilinçli hale gelir ve Matmazel P. notaları görerek bulmaya çalıştıkça eskisi kadar iyi çalamamaya başlar. Kızının kendinden giderek uzaklaştığını, üstüne üstlük çalma yeteneğini de kaybettiğini gören baba kızını Mesmer'in tedavi etmesini istememektedir. İmparatoriçe tarafından tedavisi emredildiği için ve kızı doktoru bırakmak istemediğinden  doğrudan kızını alıp gidememektedir. Bu nedenle sinsi bir plan kurar, diğer doktorları Mesmer'e karşı kışkırtır. Mesmer'in başarısını kıskanan meslektaşları kışkırmaya hazırdır ve hemen karşısında yer alırlar. Mesmer ve yöntemleri ile dalga geçmeye, onu şarlatanlıkla suçlamaya başlarlar. Olay öye büyür ki, Benjamin Franklin'e kadar uzanır ve Franklin de Mesmer'in metodlarını reddeder. Bu duruma bozulan Mesmer 1777 de Viyanayı'yı terk eder, Psris'e taşınır. Burada da aynı sorunları yaşar ve kırgın bir adam olarak hayatını sürdürür. 81 yaşında hayatını kaybeder. Matmazel P. ise görme yeteneğini tekrar kaybeder, önce farklı şehirlerde piyan çalarak , sonrasındaysa kendine müzik okulu açarak hayatını sürdürür ve 65 yaşına kadar yaşar.

Kitap bölümlere ayrılmış,  doktorun, babanın, kızın ve en son tekrar doktorun bakış açısından olaylar anlatılmış. Son bölümde doktorun kalp kırıklıkları anlatılıyor, adamı samimi bulduğum için yaşadıklarına üzüldm. Tarih beni haklı çıkartacaktır  demiş, henüz tam olarak haklı çıkarmadı sanırım.

Kitapta ilginç bir nokta da kızın daha önce görmediği nesnelerin adını bilememesiydi. Örneğin daha önceden tanımadığı pipoyu görünce ona pipo diyemiyor, görmediği nesneleri ilk defa görünce nesnelerin onda korkuya  neden olmasıydı.

Bölümlerde olaylardan çok düşüncelere yer verildiğinden sıkıcı olabiliyor ve zihin başka yerlerde dolaşmaya başlıyor. Mesmerizm kavramını öğrendiğim için ve kitap ince olup çabuk bittiğinden mutluyum.